Europa, w relacjach wewnętrznych, między członkami Unii, jak i wobec mocarstw globalnych oraz wielkich korporacji, na każdym kroku podkreśla swoje przywiązanie do idei wolności obywatelskich. Bywa, że EU zachowuje się w ich obronie pryncypialnie, ale trudno nie odnieść wrażenia, że jest to zachowanie niekonsekwentne i koniunkturalne.
Dwa dni temu media obiegła informacja o nałożeniu przez komisarza danych osobowych Irlandii (działającego w imieniu EU) na spółkę Meta (ma siedzibę w Irlandii) grzywny w rekordowej wysokości 1,2 mld euro. Urzędnik uznał, że dane Europejczyków zbierane przez Facebook, Instagram, WhatsApp są przesyłane poza obszar EU, a ponadto nie są właściwie zabezpieczone przed inwigilacją amerykańskiej National Security Agency. Co ważniejsze dla nas, obywateli, Meta ma w ciągu 5 miesięcy doprowadzić transfery naszych danych do zgodności z wyśrubowanymi normami europejskiego RODO.
Decyzja ma związek z ujawnieniem przez Edwarda Snowdena 10 lat temu, globalnego programu inwigilacji „PRISM”. Jest to program szpiegowski umożliwiający administracji USA dostęp do danych zgromadzonych na serwerach globalnych korporacji internetowych – oprócz Meta (dawniej Facebook) także Microsoft, Yahoo! Inc, Google, YouTube, Skype , AOL, Apple Inc, oraz gromadzenie i przetwarzanie tych danych na własny użytek
Z drugiej strony francuskie Zgromadzenie Narodowe uchwaliło program wykorzystywania inteligentnych kamer monitorujących w czasie przyszłorocznych igrzysk olimpijskich w Paryżu. Decyzja ta pozostaje w oczywistej sprzeczności z AI Act (unijne rozporządzenie dotyczące sztucznej inteligencji), przyjętymi przez dwie komisje Parlamentu Europejskiego, które zabrania stosowania technologii do rozpoznawania twarzy i emocji.
Podsumowując oba opisane wydarzenia przychodzi na myśl staropolskie porzekadło „co wolno wojewodzie to nie tobie smrodzie”, a bez metafor, dane Europejczyków są EU i tylko my możemy je zbierać i przetwarzać, nawet jeśli zakres zaczyna przypominać politykę „kredytu społecznego” – największy deklarowany strach elit i przyczynę europejskiego AI Act.
Gdynia, dnia 24 maja 2023 roku.